W czasach powszechnej cyfryzacji i przekształcania obiektów fizycznych w ich cyfrowe odpowiedniki zatraciliśmy umiejętność kolekcjonowania wspomnień. Pamięć ludzka bywa zawodna, albumy ze zdjęciami zastąpiła karta pamięci w telefonie, a kronik rodzinnych nikt już chyba nie prowadzi.
Dokumentacja naszego życia ograniczyła się do aktów notarialnych i fizycznych zdjęć z dnia ślubu oraz innych wydarzeń religijnych w rodzinie. Warto dla siebie, ale również dla dzieci i wnuków, utrwalić trochę pamiątek. To mogą być fotografie, pisemne opisy, cytaty i złote myśli, którymi kierujemy się w życiu, przepisy kulinarne, wiersze, wizytówki, autografy, bilety na koncerty, filmy lub wystawy.
Kiedy sięgam pamięcią wstecz, przypominają mi się wczesne lata szkolne i specjalne ozdobne notesy z napisem „Pamiętnik” na okładce, z ładnym grubym papierem, do których koleżanki i koledzy z klasy, a także z innych roczników, wpisywali infantylne wierszyki i ozdabiali rysunkami czy naklejkami. Powodem do dziecięcej dumy były pouczające złote myśli nauczycieli czy uczniów i uczennic najstarszych klas. Zapewne wszystkim tym starszym czytelnikom, którzy wyłowili to wspomnienie z pamięci, twarz ozdobił uśmiech.
A zeszyty z przepisami kulinarnymi naszych babć i matek? Czyż w wielu domach nie są przechowywane z największą starannością? To skarbnica wiedzy nie tylko o procesach przygotowywania potraw, ale także zapis życia i zmian w nim zachodzących. Wiele zapisków i dopisków dużo mówi o nazwach produktów, używanych naczyniach do wypieków czy gotowania, akcesoriach kuchennych, a niekiedy nawet o cenach w sklepach na przestrzeni lat.
Weselne księgi gości czy roczniki szkolne pomagają wzbudzić pamięć o ludziach, o których nie myślimy na co dzień, a którzy byli w naszym życiu, wpływali na nas dobrem i złem, czy tego chcieliśmy, czy nie. Dzięki takim przedmiotom potrafimy przywołać wspomnienie o ludziach, których już nie ma wśród nas.
Rozglądając się po domu, zastanawiam się, czy mam takie przedmioty i odkrywam, że tak: pudełka, do których wrzucam otrzymane kartki z życzeniami, biletami i folderami reklamowymi. Znalazłam w nich ostatnio nawet zawiadomienie o dostępnym już szczepieniu na koronawirusa. Widocznie wrzuciłam go do pudełka, żeby kiedyś wyjąć i przypomnieć sobie, że świat wcale nie jest wolny od epidemii chorób i doświadczyłam w swoim życiu i takiego kataklizmu, że zamknięto cały świat przed ludźmi.
Scrapbookingowy album ze zdjęciami zrobiony własnoręcznie przez jedną z moich sióstr przypomina mi o naszym corocznym spotkaniu. I, o dziwo, to spotkanie pamiętam najlepiej, bo od czasu do czasu biorę album do ręki i oglądam.
Od dawna używam pojęcia scrapbooking ale dopiero niedawno dokładnie sprawdziłam, co to słowo znaczy. To metoda utrwalania, prezentowania i porządkowania historii osobistej i rodzinnej w formie książki, pudełka lub kartki. Słowo scrap ma wiele znaczeń i określa świstek, fragment, urywek i odrobinę. Jakże adekwatne w odniesieniu do życiowych doświadczeń, pamięci i wspomnień. Typowymi pamiątkami są fotografie, wydruki, kopie ważnych dokumentów urzędowych, ale także małe dzieła sztuki. Wpisuje się w to pojęcie szkolny pamiętnik, zeszyt babci z przepisami, album ze zdjęciami i pudełko pełne kartek z życzeniami.
Wydaje się, że fizyczne przechowywanie pamiątek odchodzi z powodu wielu czynników, na które składają się coraz mniejsze powierzchnie mieszkalne, przechowywanie zdjęć na kartach pamięci w telefonach, wpływ mediów społecznościowych i łatwość udostępniania cyfrowego oraz stereotyp, że tradycyjne albumy ze zdjęciami i wycinkami są czymś, czym się zajmują starsze kobiety. Jeśli jednak przyjrzeć się bliżej, jeżeli rozejrzeć się po naszej rzeczywistości, łatwo zauważyć wszystkie sposoby, w jakie ludzie kontynuują zachowywanie pamięci. Warto poświęcić chwilę i stworzyć sobie przedmioty, które otaczając nas będą budowały naszą tożsamość. Zapomniane zdjęcia w starym, nieużywanym już telefonie tego nie zrobią.
